50 anos de historia de Os Chaneiros son moitos anos, e dan para moito: moitos chaneiros e chaneiras polo mundo, moitas cancións propias, moitas imaxes, anécdotas, altos e baixos, pero sobre todo moito amor pola nosa música, polas nosas tradicións e polas persoas que contribúen día a día a que Os Chaneiros sigan sendo un referente na música tradicional galega en Marín.
A continuación, contámoste a historia da Asociación artístico-cultural Os Chaneiros, ligada dende os seus comezos ao Colexio San Narciso.
Comeza a viaxe…
- Fundación de Os Chaneiros
- Inicios do grupo e repertorio para Gaita
- Gaiteiros ilustres
- Anos ‘80
- Anos ‘90
- Viaxes
- Continuará…
Fundación de Os Chaneiros
Os Chaneiros como banda de gaitas, constitúese en 1974, pero xa hai algún rexistro gráfico do ano anterior dun grupo de nenos e nenas do Colexio San Narciso, que xunto a Antonio Fernández toca nas festas de San Miguel en Marín.
Esta foto descrita e firmada por un dos principais compositores, e un dos fundadores da asociación, é unha xoia para nós.
Igual que algúns dos documentos escritos a man polo padre Marino, como o limiar que aparece na seguinte imaxe.
A verdade que Antonio Fernández e o Padre Marino foron dúas persoas imprescindíbeis para a realidade da banda. Malia que o segundo estivo a piques de botarse atrás por unha accidente de tráfico á volta dunha viaxe a Ourense para unha actuación do grupo.
Inicios do grupo e repertorio para Gaita
Como conseguiu un repertorio propio o grupo?
Dende o principio era perfectamente audible, tanto en Mogor como en Marín, o son das gaitas
ensaiando polas pistas do San Narciso. Aínda agora soan a miúdo, mais o ruído que nos envolve, non sempre deixa que se escoite coma antes.
En calquera caso, a verdade é que ao principio tiñan estandarte, nenos e roupas, só faltaba “o repertorio” para os Concertos…
E Antonio púxose mans á obra.
Pouco a pouco, comenzaron as actuacións nas festas dos arredores, que se multiplicaron
rápidamente por toda Galicia e tamén polo extranxeiro, e isto axudou a que a creación de melodías feitas por Antonio expresamente para Chaneiros fóra máis prolífica, creacións fermosísimas como:
- Chan do Monte
- Rosiña chaneira
- Froito novo
- Carrapucheira
- Pra Medeiros
- Polca chaneira
- Alborada de Verín
- Alborada de Oímbra
- Corisca
- Solpor en Chan do Monte
E aos poucos, o que comenzou sendo “Grupo de Gaitas” ampliouse a “Grupo de Baile” e a “Grupo de cantar nas Misas”, engadindo instrumentos de corda e voces, creando a que aínda segue sendo o requerimento chaneiro por excelencia: a Ofrenda con Baile, dándolle así un folclorismo fermoso e propio ás actuacións, e promovendo unha maior fama á hora de contratar aquel numeroso grupiño folclórico de nenos e nenas.
Gaiteiros ilustres
A “filosofía deste Grupo” foi desde un principio ensinar. O padre Marino foi o “primeiro profe” logo, os que máis xeito lle daban, ensinaban ós outros.
E así, ao longo dos anos, por Os Chaneiros pasaron centos de gaiteiros e tamén gaiteiras, nunha época na que causaba moi diversas reaccións o feito de ver nenas coa gaita e incluso, “vestidas de home” por non ter roupa “de muller” para tocar no grupo, coma Rosa Diz.
Moitas foron as anécdotas que hoxe aínda Julio Santos ten na memoria e explica tan ben.
Algúns non pudieron seguir coa afición, os máis formaron novos grupos aquí, coma Beiramar ou Picuíña.
E destes 25 primeiros anos, xorden gaiteiros importantes do panorama do folclore galego como:
Anos ‘80
O grupo medra e incluso hai algunha escisión, mais quen segue, ten a mesma ilusión dos primeiros tempos. Así, foise conformando Os Chaneiros como “Asociación artístico-cultural”.
A fama multiplicouse e as actuacións tamén, e a parte loxística foi moi importante, contando coas
colaboracións de moitos pais e nais, principalmente de Pilar Bértolo, Loli Álvarez, Julio
Santos ou Pili Ballesteros. Grazas a eles tamén podemos compartir hoxe unha gran galería de fotos de estes anos:
Anos ‘90
Unha lembranza moi importante para tódolos chaneiros dos ’90 foi a xuntanza de mil gaiteiros na Praza da Quintana, cando Fraga entrou na Xunta, no 1990. Gaitas de toda Galicia, de diversos lugais e mesmo de Pontevedra, que se coñeceron alí e puideron compartir o seu gusto pola nosa música e en particular pola gaita.
Pouco despois, Antonio abandonou o San Narciso no 1992 e o Padre Marino marchou para Maceda, pero a Escola chaneira seguíu preparando xente para tocar todo tipo de instrumentos tradicionais: os máis veteranos ensinaban ós novos, como un aínda neno Adrián Ínsua na sua tanda, conseguindo aumentar integrantes con xente de fora do Colexio e de Marín.
Instrumentos como gaita, tamboril, triángulo, pandeireta, clave, culleres, charrasco, pandeiro, cunchas, guitarra, bandurria, tiveron e teñen importante presenza no grupo.
O Padre Marino e Antonio Fernández deixaran pegadas e sentimentos moi fortes, e recibiron máis dunha homenaxe e visita de honra do grupo que eles mesmos crearon e fixeron medrar nos primeiros anos.
E, en nada, chegou o 25º Aniversario do Grupo!!
Deste evento contamos con varios recortes de periódicos, mais non gardamos ningunha foto. Se tes algunha, faínola chegar por aquí.
E aínda hoxe quedan no grupo dous nenos que comezaron nos ’90. Sabedes quen son?
Bueno… Xa non son tan nenos 😅
Viaxes
Outras das lembranzas do grupo teñen que ver con eses viaxes que marcaron a infancia e xuventude de moitos chaneiros e chaneiras ao longo destes anos. Algún dos máis subliñables son:
- Suíza
- Alemaña
- Salamanca
- Zaragoza
Deixámosvos algunhas fotos deles:
Continuará
Pero aínda só chegamos a 1999, e quedan outros 25 anos de historia que xa pasaron e moitos máis por diante…
Continúa coñecendo os 50 anos de historia de Os Chaneiros no seguinte artigo:
Os Chaneiros no século XXI: Gaitas, cantareiras e folclore galego (próximamente…)
Deixa unha resposta